Yahudi şamdanı
Yahudi şamdanı, menorah
Yedi kollu bir şamdan olan Yahudi şamdanı, Yahudilikte önemli bir dini semboldür ve Tapınakta kullanılan kutsal lambayı temsil eder.
Yahudi bayramı olan Hanuka'da özel bir öneme sahiptir; bu bayramda sekiz gün boyunca her gece bir mum yakma ritüeli gerçekleştirilir.


Menora, eski İsrail Tapınağı'nda kullanılan yedi kollu bir şamdan. Yaratılışın yedi gününü ve ilahi ışığı simgeler. Yahudi kültüründe o kadar merkezi bir semboldür ki, modern İsrail Devleti'nin resmi amblemi olarak bile kullanılır.
Hanuka sırasında, Tapınağın yeniden adanmasının mucizesini anmak için hanukiya adı verilen özel dokuz kollu bir şamdan kullanılır. Son zamanlarda, dini öneminin ötesine geçerek dünya çapında Yahudi kimliğinin ve kültürünün bir sembolü olarak kabul görmeye başlamıştır.